Türk düşünce tarihinde, kültleşen portresiyle en kuvvetli tesirleri bırakmış ve kendisinden sonraki nesillerin gözlerini, Ebüzziya Tevfik'in tabiriyle, "barika-i irfan" gibi ışığıyla almış olan Namık Kemal, aynı tarih içinde bir nevi Gogol'ün paltosu misali, farklı düşünce geleneklerinin öncülerinin pek verimli bir ilham kaynağı olmuştur. Vatan mefhumunu modern anlamında ilk defa onun kullanmış olması, Ernest Renan'a karşı "İslamiyet'in maarife mani değil, bilakis mürebbi olduğunu ispat için" hamiyet-i din