Mehmed Zahid Kotku rahmetullâhi aleyh yakın tarihimizin mânevî büyüklerinden, âbide şahsiyetlerinden biridir. Ondokuzuncu yüzyılın sonunda dünyaya gözlerini açmış, bir asra yakın hayat sürmüştür. Ülkemizde ve dünyada önemli tarihî hadiselere, köklü değişme ve gelişmelere tanıklık etmiştir. Birinci Dünya Savaşına bizzat katılmıştır. İstanbulun önemli medreselerinde ilim tahsilinde bulunmuş, 1920 senesinde Gümüşhâneli tekkesine gidip gelmeye başlamış ve devrin önemli ilmî, fikrî, siyâsî ve asavvufî simalarından olan Ömer Ziyâüddîn-i Dağıstânî hazretlerine intisap etmiştir.
Mehmed Zahid Kotku rahmetullâhi aleyh sade, yalın, mütevazi, iddiasız... yaşayış ve duruşuna rağmen, ülkemiz irfan, siyaset ve sosyal hayatında derin tesirler, kalıcı izler bırakmıştır.
Bu eser, halefi Merhum Mahmud Esad Coşan Hocaefendinin onun hakkında çeşitli vesilelerle, farklı zaman ve mekânlarda yazdığı yazı ve yaptığı konuşmalardan oluşmaktadır. Merhum Mahmud Esad Coşan Hocaefendi selefi, hocası ve mürşidi Mehmed Zahid Kotku rahmetullâhi aleyhi kendine has üslubuyla, birinci ağızdan anlatır, o ve onun gibilerinin anılmasının, hâtıralarının yâd edilmesinin sebeplerini şöyle izah eder:
Bunların söylenmesi, salih kullar anıldığı zaman rahmet-i İlâhiye indiği için; o mübareklerin kadr ü kıymeti daha iyi anlaşıldığı için; dinleyenlerde onlar gibi Allahın sevgili kulu olmaya rağbet uyandırdığı için; tarikat ve tasavvuf münkirlerinin haksızlıkları da bu münasebetle iyice ortaya çıktığı için pek faydalı ve zaruridir. İslâm toplumunun en yüce, en şereşi, en üstün tabakası ilmiyle âmil, takva ehli, rabbânî alimlerdir; sâdât-ı kirâm, meşâyıh-ı ızâm, evliyâ-ı fihâmlarımızdır. O hakiki alimler idarecilerin ve halkların yol göstericileri, rehberleri, mürşitleri, kandilleri, fenerleri, aydınlatıcılarıdırlar.
Merhum Hocaefendi tasavvufu İslâm dininin özü, aslı, gerçek anlamı, hayatın gayesi olan insan-ı kâmil olmanın yolu ve yöntemi; gerçek mutluluğun ilâhî yolu, dâreyn saadetinin anahtarı olarak niteler. Mehmed Zahid Kotku rahmetullâhi aleyh de bu konunun en önde gelen güzide isimlerinden biridir. Hocaefendi, Mehmed Zahid Kotku rahmetullâhi aleyhi şöyle vasışandırır: Evliyânın güzeli, hûbu, hoşu idi. Nur yüzlü, gül yanaklı, levent boylu, tatlı huylu idi; tasavvufun ummanı, gönüllerin sultânı idi; mârifet ve hakikat hazinesi ve keramet ehli idi. Makbûl-i ins ü cân ve mahbûb-ı cihân idi.
Eserde yer alan konuşmaların her biri farklı ortamlarda ve farklı zaman dilimlerinde yapılmıştır. Genel üslup korunarak mümkün olduğu nispette yazı diline aktarılmaya çalışılmıştır. Konuşmalar içerisinde yer yer tekrara düşüldüğü, aynı örnekler üzerinden izahlar yapıldığı olmuştur. Kimi yerlerdeki bu tekrarlar kaldırıldığında genel anlam bütünlüğü bozulacağından aslına müdahale edilmemiştir.
Bu eserle Mehmed Zahid Kotku rahmetullâhi aleyhi daha yakından tanıyıp onun feyizli âleminde seyrine doyulmaz bir gezintiye çıkarken, Merhum Mahmud Esad Coşan Hocaefendinin İslâma, insana ve tasavvufa bakışına dair de ipuçları yakalayacaksınız.
Kitapta, yer alan âyet, hadis, kelâm-ı kibar ve şiirlerin kaynakları mümkün olduğunca tespit edilip dipnotta gösterilmiştir. Sonuna kaynakça ve özellikle araştırmacıların istifadesini kolaylaştırmak için ayrıntılı bir dizin ilave edilmiştir. Ayrıca her konuşmanın başına dipnot olarak o konuşmanın nerede yapıldığı verilmiştir.
Geçtiğimiz yüzyılın ikinci yarısında dolu dolu bir hayat sürmüş, toplumumuzun ilim ve irfan hayatında etkileri âşikâr olmuş Mahmud Esad Coşan Hocamızın şimdiye kadar yayımlanmış yayımlanmamı ş bütün eserlerini okuyucularımıza, fikir ve kültür hayatımıza sunarken kendisini rahmetle yâd ediyoruz. Mevlâ ruhunu şâd ve mesrûr, merkad-i pâkini pür-nûr, mânevî makamını âlâ eylesin.